Vanaf 1 januari 2023 treedt er een nieuwe wet in werking die het verbintenissenrecht hervormt. Het verbintenissenrecht is de basis waaraan bijna alle contractuele relaties getoetst worden. De wet geeft partijen veel meer de mogelijkheid om verschillende zaken zelf te regelen in het contract.
In bepaalde gevallen is het aangeraden om de regels van het verbintenissenrecht aan te passen naar de noden en behoeften van uw onderneming. In sommige gevallen is het het meest aangewezen om de regels uitdrukkelijk uit te sluiten zodat deze niet tegen u gebruikt kunnen worden.
Aan de hand van enkele concrete situaties lichten we bepaalde juridische toepassingen toe.
Mijn leverancier wijzigt de prijzen van mijn bestelling zonder mijn akkoord. Kan ik hier iets tegen doen?
Stel dat u een bestelling plaatst bij uw leverancier voor de aankoop van elektriciteitskabels en de algemene (verkoop)voorwaarden van deze leverancier bepalen dat de prijs verhoogd kan worden in functie van de prijzen van de fabrikant. Dergelijke clausule kan perfect geldig zijn, zodat u geconfronteerd kan worden met een effectieve prijsstijging. Kan u hier iets tegen beginnen?
Het is aangeraden om als klant zelf te beschikken over aankoopvoorwaarden. In deze voorwaarden kan u bepalen dat de prijs niet gewijzigd kan worden. Hierdoor zal uw leverancier niet zo makkelijk zijn prijzen kunnen aanpassen, maar zal hij moeten bewijzen dat de prijsstijging van zijn fabrikant onvoorzienbaar en buitengewoon is.
Mijn onderaannemer zal zijn deadline niet halen en ik wil dit zo snel mogelijk door iemand anders laten uitvoeren.
Stel dat u een overeenkomst heeft met uw onderaannemer waarbij de onderaannemer zich verbindt om de oprit van een nieuwbouw aan te leggen tegen een bepaalde datum. Het is voor u van uiterst belang dat de oprit aangelegd wordt tegen die datum omdat u anders een boete moet betalen. Evenwel heeft u van collega’s gehoord dat de onderaannemer in slechte papieren zit en al verschillende deadlines op projecten niet is nagekomen. Het probleem is dat u een nieuwe aannemer niet kan contacteren omdat de deadline nog niet is verstreken en u zich dient te houden aan de overeenkomst.
In een dergelijke situatie is het vanaf 1 januari 2023 mogelijk de overeenkomst stop te zetten nog vóór er sprake is van een fout van uw onderaannemer, meer bepaald als u voldoende redenen hebt om aan te nemen dat de fout zich naar alle waarschijnlijkheid zal voordoen. Dit heet de anticipatieve ontbinding van de overeenkomst.
Op basis van de nieuwe wetgeving zijn er verschillende voorwaarden waaraan voldaan dient te worden. Zo bepaalt de wet dat men eerst nog een kans moet geven aan de andere partij om aan te tonen dat zij wel haar verbintenis zou uitvoeren. Er kan bijvoorbeeld aan de onderaannemer gevraagd worden of hij de tegels al aangekocht heeft om de oprit aan te leggen. Het feit dat de tegels reeds aangekocht werden, toont aan dat de onderaannemer de oprit wel degelijk zou aanleggen.
Partijen hebben wel de mogelijkheid om zelf een regeling hieromtrent uit te werken in de overeenkomst en/of de algemene voorwaarden. Zo kunnen er specifieke termijnen opgelegd worden om waarborgen te vragen, etc.
Als onderaannemer zou het interessant kunnen zijn om de regels van de anticipatieve/voorafgaandelijke ontbinding uit te sluiten bij overeenkomst zodat uw hoofdaannemer niet vroegtijdig kan ontbinden. U kunt als onderaannemer in die situatie immers bijkomende kosten lijden.
Door een epidemie en een oorlog is mijn contract veel te zwaar om nog uit te voeren. Kan ik hier nog onder uit?
U heeft met uw klanten bepaalde prijzen afgesproken, alsook termijnen tegen wanneer de goederen geleverd dienen te worden. Door bepaalde omstandigheden (een wereldepidemie en een oorlog in Oost-Europa) kan u deze prijzen en deze termijnen niet meer waarborgen. Met andere woorden, de uitvoering van het contract is voor u veel zwaarder geworden door deze uitzonderlijke omstandigheden. Kan u van onder dit contract nog uit?
Op basis van het nieuwe recht heeft men nu de mogelijkheid om bij uitzonderlijke omstandigheden de heronderhandeling van het contract te eisen. Wanneer partijen er niet uitkomen, moet de discussie aan de rechter voorgelegd worden die eventueel bepaalde maatregelen kan toepassen (zoals een prijsverhoging).
Ook dit kan aangepast worden in een overeenkomst/algemene voorwaarden. U kan perfect overeenkomen dat men niet naar de rechter kan gaan, welke omstandigheden in aanmerking genomen kunnen worden voor een heronderhandeling (dit hoeft niet noodzakelijk zo uitzonderlijk te zijn als een oorlog), u kan specifieke termijnen overeenkomen waarbinnen een onderhandeling moet plaatsvinden, u kan bepalen dat er enkel een aanpassing kan gebeuren aan de prijs, etc.
Het is zelfs mogelijk om deze regeling volledig uit te sluiten.
Besluit
Het nieuwe verbintenissenrecht geeft een grote vrijheid aan partijen om zelf oplossingen op maat te voorzien voor eventuele problemen.
Het is aldus zeer belangrijk om uw overeenkomsten vanaf januari 2023 aan te passen in functie van uw onderneming.
