Het wordt voortaan niet meer zo eenvoudig om uw hoofdelijke aansprakelijkheid in het kader van illegale tewerkstelling door uw onderaannemer te ontlopen wegens de invoering van de verhoogde zorgvuldigheidsplicht voor alle aannemers in de keten
- Aansprakelijkheidsbeperking anno 2024
Tot op heden is het relatief eenvoudig om u als (intermediaire) aannemer te beschermen tegen de aansprakelijkheid met betrekking tot de tewerkstelling van illegale derdelanders door uw onderaannemer. Dit kan men momenteel doen door een schriftelijke verklaring van de onderaannemer te vragen, waarin hij verklaart dat er geen illegale derdelanders tewerkgesteld worden, noch tewerk zal stellen (bijv. door een clausule op te nemen in de aannemingsovereenkomst of een bijlage bij de overeenkomst te voegen). De (intermediaire) aannemer mag wel niet voorafgaandelijk aan de inbreuk op de hoogte zijn van een illegale tewerkstelling van derdelanders.
Deze verklaring is binnenkort niet meer voldoende !
- Aansprakelijkheidsbeperking anno 2025
Door een besluit van de Vlaamse Regering [1] dat in werking treedt op 1 januari 2025 zal de zorgvuldigheidsplicht verstrengd worden en mag u als (intermediaire) aannemer uw rechtstreekse onderaannemer niet meer op zijn woord geloven. Naast de voornoemde schriftelijke verklaring door de rechtstreekse onderaannemer, zal de (intermediaire)aannemer ook een aantal andere documenten aan hem moeten opvragen en dit voorafgaandelijk aan de samenwerking.
Eerst en vooral is elke aannemer verplicht om zowel de identificatiegegevens als de contactgegevens van de rechtstreekse onderaannemer op te vragen. Daarnaast moeten ook een aantal documenten worden opgevraagd die betrekking hebben op de persoonlijke gegevens, verblijfsrechtelijke situatie en tewerkstellingsgegevens van de buitenlandse werknemers én zelfstandigen van de rechtstreekse contractant. Deze verschillen afhankelijk van de arbeidsmigratierechtelijke context en worden hieronder opgesomd.
Nieuw is dus ook dat de op te vragen informatie niet alleen betrekking heeft op buitenlandse werknemers van een directe onderaannemer, maar ook op buitenlandse zelfstandige dienstverleners.
Intracommunautaire dienstverlening of intra-EU dienstverlening | Dienstverlening door buitenlandse onderdanen of buitenlandse werknemers van buiten de EU |
De verblijfstitel of bewijs van wettig verblijf (>3 maanden) van de lidstaat van de EER of Zwitserland waar de voormelde derdelanders verblijven | Het bewijs van wettig verblijf in België |
Het L1 formulier (indien van toepassing) | De toelating tot arbeid (arbeidskaart, gecombineerde vergunning of beroepskaart). |
De A1 verklaring (of minstens het bewijs van de aanvraag van de A1 verklaring, indien dit nog niet werd bekomen) | Bewijs van DIMONA (voor werknemers) |
Daarnaast dient ook steeds – onafhankelijk van de arbeidsmigratierechtelijke context – gevraagd te worden naar een geldig paspoort of een daarmee gelijkgestelde reistitel van alle derdelanders die worden tewerkgesteld door de rechtstreekse contractant of die zelfstandige beroepsactiviteiten uitoefenen in opdracht van de rechtstreekse contractant. Als de rechtstreekse contractant zelf een natuurlijke persoon betreft die onderdaan is van een derde land, dient ook een bewijs van zijn geldige paspoort of een daarmee gelijkgestelde reistitel worden aangebracht.
Indien de rechtstreekse onderaannemer u deze documenten niet bezorgt, moet u hem eenmaal in gebreke stellen (met vermelding van een deadline). Wanneer de nodige documenten daarna niet bezorgd worden, moet u dit melden aan de sociale inspectie.
Opnieuw zal u niet aan uw aansprakelijkheid kunnen ontsnappen indien de sociale inspectie kan aantonen dat u voorafgaand aan de inbreuk op de hoogte was van het feit dat de onderaannemer illegale derdelanders tewerkstelt.
- Sanctie
Leeft u deze zorgvuldigheidsplicht niet na én wordt er illegale tewerkstelling in de keten vastgesteld? Dan riskeert u als aannemer een gevangenisstraf van zes maanden tot drie jaar (voor rechtspersonen betekent dit een geldboete van 24.000 tot 576.000 EUR) en/of een strafrechtelijke geldboete van 4.800 tot 48.000 EUR, of een administratieve geldboete van 2.400 tot 24.000 EUR. Deze boetes worden desgevallend vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers met een maximum van 100.
- Applicatie
Om deze administratieve rompslomp te vergemakkelijken, wordt op heden gewerkt aan een online applicatie die de noodzakelijke gegevens zoveel als mogelijk zal verzamelen via andere databanken en die door de (intermediaire) aannemer zal kunnen geconsulteerd worden. Ontbreken nog steeds bepaalde documenten, dan dient u deze niettemin rechtstreeks op te vragen. Vraag is of deze applicatie tegen 1 januari 2025 operationeel zal zijn.
- Concreet
U zal als (intermediaire) aannemer enkel nog uw aansprakelijkheid kunnen ontlopen indien u aantoont dat:
- U in het bezit bent van een schriftelijke verklaring waarin de rechtstreekse onderaannemer bevestigt geen illegale derdelanders (werknemers / zelfstandigen) tewerk te stellen, noch te zullen tewerk stellen;
- U de gepaste zorgvuldigheid aan de dag hebt gelegd om te voorkomen dat uw rechtstreekse onderaannemer illegale derdelanders inschakelt waarbij u de minimale gegevens in verband met het verblijf en de tewerkstellingssituatie hebt opgevraagd;
- U niet op de hoogte was van de illegale tewerkstelling en / of illegale zelfstandige beroepsactiviteit.
- Actiepunt: neem uw standaard aannemingsovereenkomsten nu reeds onder de loep
De standaardclausules die op heden werden opgenomen in uw aannemingsovereenkomsten zullen niet meer voldoen om uw aansprakelijkheid te ontlopen. U wijst uw onderaannemer best reeds op uw wettelijke verplichtingen door uw clausules hieraan aan te passen. Daarnaast zal u er vanaf 1 januari 2025 ook over dienen te waken dat u steeds de noodzakelijke gegevens en documenten in verband met de tewerkstelling van buitenlandse werknemers en zelfstandigen opvraagt en u de nodige zorgvuldigheid aan de dag legt.
Heeft u vragen hieromtrent of nood aan gespecialiseerde bijstand? Let’s talk!
---
[1] Besluit van de Vlaamse Regering van 26 april 2024 tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 7 december 2018 houdende uitvoering van de wet van 30 april 1999 betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers, wat betreft de aan te brengen gegevens bij onderaanneming
